Gezegenimizin denizleri ve okyanusları ısırıcı, elektrik şokları veren ve zehirli canlılarla doludur. İnsanlar çok sayıda potansiyel olarak tehlikeli canlılar tarafından istila edilmiş bir dünyada yaşamaktadırlar. Gerçek şu ki sadece birkaç durumda bu hayvanlar kasten saldırır: Bilgisizlik ve dikkatsizliğin birleşimi. Böyle olunca kazalar kaçınılmaz oluyor. Bu balıkların avı olmadığımızı göz önünde bulundurmalıyız. Şu sorunun cevabını çok iyi bilmeliyiz: Bu hayvanlar bize kasten mi saldırıyorlar yoksa biz mi tetikliyoruz? 

Dikenli balıklar, aktif olarak zehirli hayvanlar olarak kategorilendirme yapılmaktadır. Bu zehri kendilerini savunmak ve/veya avlarını yakalamak için kullanırlar. Bu içeriğimizde sizlerle birlikte zehirli balık türleri konusuna değineceğiz. Edindiğimiz tecrübeler ve bilgiler dahilinde sizleri bu konuda en iyi şekilde bilgilendirmiş olacağız. Balık avlarken olası yaralanmaları ve zehirlenmeleri önlemek için bazı basit ipuçları vardır. Zehirli balıklardan ve diğer deniz hayvanlarından kaçınmak için fayda sağlar. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:

Av Öncesinde Dikkat Edilmesi Gerekilenler

• Gideceğiniz yerde zehirli bir tür, hayvan veya balık olup olmadığı hakkında bilgi toplayın.
• Potansiyel olarak tehlikeli, faunalı denizlerde bölgesel olarak iyi bilgi edinilmeli, yöre halkından bilgi almaya çalışmalı ve bunun doğrultusunda önlemler almak faydalı olur.
• Bilmediğiniz hiçbir şeye dokunmayın.
• Adımınıza dikkat edin (karaya vurmuş Deniz kestaneleri veya balıklar olabilir)

Myliobatiformes(Kıkırdaklı Balıklar)

Kırbaç gibi kuyruklara sahip canlılardır. Vücutları düzleşir dairesel veya rhomboidal bir şekle sahiptir. Derin bir yara oluşturabilecek tek zehirli balık türleridir. Zehirli dikenler; kuyruğun üst kısmına, familyanın tür yapısına göre farklı şekil, boyut ve pozisyonlarda olabilirler. Genellikle deniz tabanında ve sudaki çamur yapılarının içinde gömülüdürler. Bu nedenle kazaların çoğu istemsiz vücut hareketleri sonucunda gerçekleşir.

İğne kuyruğun en uç kısmında yer alır. Bu da geniş bir uzanmaya izin verir, ancak sadece savunma için bir silah olarak kullanılır. İğne sert ve kenarları kancalıdır. Zehir, kalp kaslarına etki edebilen bileşenlerden oluşur. Yaraya ek olarak, belirtiler şunlardır: Bulantı, ishal, kusma, terleme, dolaşım bozuklukları ve anksiyete.

Akdeniz'de iki zehirli tür vardır: Kaba Kuyruklu vatoz, diğer adıyla Rina baligi (Dasyatis centroura) ve Dikenli vatoz (Dasyatis pastinaca). 210 cm boyunda olabilirler, rhomboidal bir şekle sahiplerdir. Kaba Kuyruklu vatozlarda sırtın orta kısmında ve kuyrukta kemik tüberkülleri vardır. Kabuklular, kafadanbacaklılar ve küçük balıklarla beslenen bu canlılar, kıyı sularında bolca yaşarlar. Öte yandan, kıyı sularında da yaşayan Dikenli vatozun sırtında kemikli tüberküller olmayan kuyruk bulunur.

Ayrıca erkek polo yaka tişört modellerine göz atmayı unutmayın! Tüm fırsat ve indirimler sizleri beklemektedir.

Scorpaenidae (İskorpitgiller)

Sağlam bir gövdeye sahip olan Scorpaenidae balıklarının büyük göğüs yüzgeçleri vardır. Büyük bir kafa yapısına sahiptir. Rengi kahverengi, kırmızımsı ve düzensiz olabilir.

Türlerin çoğu kayaların üzerinde veya mercanların arkasında yaşar, bu nedenle riskli türlerdir. Bu türleri dikkatle bakmadan görmek neredeyse imkansızdır. Zehir miktarına göre solunumda bir azalma ve akciğer arterlerinde krampların artışı görülebilir. Dorsal yüzgecin önüne yerleştirilen sert dikenler, kuyruk yüzgecin ilk üçü ve ventral yüzgeçlerin ilk iki tanesi zehirlidir.

Lipsoz (Scorpaena scrofa): Akdeniz'de, Lipsoza ait zehirli dikenli türler: Küçük Kırmızı Benekli iskorpit (Scorpaena notata) ve Kahverengi Akrep balığı (Scorpaena porcus).

Büyük Ölçekli Akrep balığı Akdeniz'deki en büyük türdür (50 cm'ye kadar büyüyebilir). Kayalık ve kumlu deniz tabanlarında yaşar. Ayrılmış membranlı uzun sırt dikenleri ile kolayca tanımlanabilir. Öte yandan, küçük kırmızı akrep balığı her gözün üstünde kısa bir tentacle(dokunaç)’ye sahiptir, çenede ek yoktur. Boyutu yaklaşık 20 cm'dir ve sırt yüzgecinde siyah bir leke vardır. Son olarak, Kahverengi Akrep balığının gözlerinin üstünde ve çenede büyük tentacle(dokunaç) vardır.

Akrep Balıkları Zehirleri ve Sokmaları

Akrep balığı bir avcı tarafından yakalanır, tutulur veya üzerine basılırsa, dikenlerini dik hâle getirerek zehrini enjekte eder. Zehir bir nörotoksin karışımı içerir. Zehirlenmenin tipik belirtileri şöyledir; 12 saate kadar süren yoğun, zonklayan ağrı; sokmayı izleyen ilk bir iki saat içinde zirveye çıkar. Bunun yanı sıra kızarıklık, morarma, uyuşma ve sokma bölgesinde şişlik olur. Şiddetli reaksiyonlar; Mide bulantısı, kusma, karın krampları, titreme, kan basıncının düşmesi, nefes darlığı ve anormal kalp ritimlerini içerir. Felç, nöbetler ve ölüm mümkündür. Genç ve yaşlılar sağlıklı yetişkinlere göre daha duyarlıdır. Ölüm nadirdir, ancak alerjisi olanlar anafilaktik şok geçirebilir.

Böyle bir durum ile karşı karşıya geldiğinizde ilk adım, boğulmayı önlemek için kişiyi hemen sudan çıkarmak olmalıdır. Ağrıyı azaltmak için sirke uygulanabilirken; zehir, 30 ila 90 dakika boyunca sokulan bölgeyi sıcak suya batırarak inaktive edilebilir. Kalan dikenleri çıkarmak için cımbız kullanılmalı, alan sabun ve su ile yıkanmalı, son olarak temiz su ile durulanmalıdır.

Zehir etkisiz gibi görünse bile, tüm akrep balığı, aslan balığı ve taş balığı sokmaları için acil tıbbi müdahale gereklidir. Dokuda diken kalıntısı kalmadığından emin olunmalıdır.

Pterois (Aslan balığı)

Kıyıya yakın yerlerde, 50 metrelik derinliklerde yaşar. İnsanlar için büyük bir tehlike arz eden zehirli aslan balığı, salgıladığı zehir ile ciddi boyutlarda sorunlara yol açabilir. Genellikle Hint Okyanusu’nda ve Büyük Okyanus’ta yaşayan balık türlerindendir. Küçük balıklarla beslenmekte ve hızlı bir şekilde üreyip çoğalmaktadır. Deniz ekosistemine de ciddi boyutlarda zarar vermekte olan zehirli aslan balıkları, balık avlayanlar için de büyük bir risk oluşturmaktadır.

Lagocephalus sceleratus (Balon balığı)

Balon balığı, varlık gösterdiği bölgedeki deniz canlısı popülasyonunun azalmasına neden olur. Yerli balıkların yumurta ve larvalarına zarar verir. Toksin içeriği sebebiyle zehirlenmeye yol açar.

Diğer balon balıkları gibi, yenildiğinde son derece zehirlidir çünkü yumurtalıklarında ve daha az ölçüde derisinde, kaslarında ve karaciğerinde, tetrodotoksin içerir. Bu, onu açgözlü yırtıcılardan korur. Toksin içeren bakterileri yiyerek zehirli hale gelir. Bu ölümcül madde, istemsiz kasların felcine neden olur, bu da kurbanlarının nefes almayı durdurmasına veya kalp yetmezliğine yol açabilir.

Balon balığının içerdiği toksin, insan vücudunda aşağıdaki belirtilerin ortaya çıkmasına yol açar:

• Kol ve bacaklarda uyuşukluk, Baş dönmesi ve akabinde terleme, Kusma, Morarma, Konuşma güçlüğü ve Felç.
• Balon balığı yayılma alanı Marmaris ve Gökova bölgesidir. 

Trachinidae (Çarpanbalığıgiller)

Bu balıkların uzun ve yanal olarak düzleştirilmiş bir vücudu vardır. Ağız geniş ve yukarıya doğru yönlendirilmiş bir yapıdadır.

Tüm türler kendilerini gömdükleri kumlu deniz tabanlarında yaşarlar. Zehirli dikenler sırt yüzgecinde, solungaç kapağındadır. Zehirden etkilenen bölgede yoğun bir ağrı oluşur ve terleme, bulantı görülür. İkincil enfeksiyonlara neden olur.

Çizgili trakonya: İki zehirli türü Akdeniz bölgesinde bulunmaktadır Trachinus radiatus ve daha büyük olan Trachinus draco. Trakonya için tanımlanabilirlik şöyledir: Koyu lekelere; gri, kahverengi, sarımsı gövdeye; birinci sırt yüzgecinde, altı siyah nebram kaplı dikene sahiptir. 

Rabbitfishes (Sokarca)

Bunlar tipik mercan kayalığı türleri ve Hint ve Pasifik okyanuslarındaki lagünlerde bulunur,  sadece yosunlu kayalık deniz tabanlarında yaşayanları Doğu Akdeniz'de bulunur. Gövdesi ovaldir, küçük bir başı ve ağzı vardır.

Vücudunun her yerinde diken bulunan bu balığı sabit görüntülemek ve incelemek zordur. 13. sırt yüzgecinde, 7. kuyruk yüzgecinde ve 2. ventral yüzgecinde zehirli dikenler bulunur. Zehir sert bir acıya neden olur, fakat vücutta çok fazla etki göstermez. Muhtemelem birkaç saate geçer. Bölgede küçük şişlik oluşabilir, bu da bir gün sonra geçecektir.

Mermer omurga Ayaklı Tavşan balığı (Siganus rivulatus) düzensiz kahverengi lekelere ve haki renge kaçar bir gövdeye sahiptir. Çitari (Sarpa salpa) ile karıştırılabilir . İstilacı bir türdür.

Balık avı sırasında en çok zehirlenme rastlanan vakalar iskorpit ve trakonyalardır. Bu canlıların zehirlerini bertaraf etmek çok basittir. Yapılması gereken en doğru yöntem "sıcak su" dur. Sıcak su birçok zehirli balığın zehirlerini bertaraf etmek için en iyi yoldur. Kendinizi yakmayacak kadar sıcak su masajları ile zehirlenmeyi azaltabilir ya da ortadan kaldırabilirsiniz. Aynı zamanda sitemizde yer alan uv korumalı tişört ürünlerine de göz atmayı unutmayın!